Dawniej uważano leworęczność za oznakę ułomności, osoby leworęczne były zaś prześladowane i wyśmiewane. Dlatego rodzice, gdy tylko zauważali, że ich pociecha częściej używa lewej raczki, natychmiast przekładali jej wszelkie przedmioty do prawej reki. Dziś wiadomo, że leworęczności nie powinno się oduczać, bo nie jest ona cecha nabytą – dzieci już rodzą się leworęczne. Najlepsze, co mogę zrobić rodzice, to ułatwić swoim smykom życie w świecie praworęcznych ludzi.
Skąd się bierze?
Leworęczność jest cechą wrodzoną. Bardzo często dziedziczy się ją po przodkach. Słynny leworęczny ród to na przykład angielska rodzina królewska. Królowa Matka, książę Karol, oraz książę William są leworęczni! Jeśli w twojej rodzinie zdarzały się przypadki leworęczności, być może twój maluszek też będzie pisał tą rączką. Co ciekawe, leworęczność dziecka można zaobserwować jeszcze przed jego przyjściem na świat. Badania USG wykazały, że około 10 % maluszkowi ssie lewy kciuk już w brzuchu mamy. Naukowcy twierdzą, że przyczyną leworęczności jest często nadmierna produkcja testosteronu w mózgu płodu. Testosteron hamuje rozwój tych ośrodków w mózgu, które odpowiadają za koordynację prawej rączki i dlatego maluszek częściej posługuje się rączka lewą.
Leworęczność może też być wynikiem mikro-uszkodzeń mózgu w okresie płodowym lub podczas porodu. Gdy dochodzi do mikro-uszkodzenia lewej półkuli, prawa półkula (która kontroluje lewą rękę) przejmuje jej obowiązki. Dlatego to właśnie lewa ręka staje się wówczas dominującą i to nią maluszek będzie się częściej posługiwać.
Pierwsze oznaki leworęczności
Do 6 miesiąca życia ruchy maluszka są symetryczne – równocześnie wyciąga obydwie ręce w kierunku zabawki. Jednak bardzo szybko maluszek zaczyna częściej posługiwać się którąś z rączek, a w wieku 7 – 8 miesięcy różnicuje już ich czynności. Około dwa miesiące później, czyli gdy smyk skończy dziewiąty miesiąc, rodzice mogą zauważyć wyraźną już preferencje do używania jednej rączki. Skłonność ta wraz z wiekiem wyraźnie się pogłębia.
Leworęczny szkrab będzie właśnie lewą rączką chwytał zabawkę, robił pa-pa, wskazywał interesujące go zjawiska i przedmioty. Możesz więc podejrzewać leworęczność u swojego skarbka na długo przed posłaniem go do przedszkola.
Co robić?
Co powinni zrobić rodzice, gdy odkryją, że ich maluszek jest leworęczny? Pogodzić się z tym i pomóc dziecku odkrywać świat przy pomocy jego lewej rączki. Absolutnie nie wolno przestawiać dziecka na praworęczność! Takie próby przyniosą dużo więcej szkód, niż zysku. Dzieci, które we wczesnym dzieciństwie przejawiały skłonność do leworęczności, ale rodzice wyuczyli je używania prawej reki – borykają się z wieloma problemami. Nauka leworęcznego dziecka jedzenia czy pisania prawą rączką wprowadzi w mózgu malca niepotrzebny bałagan, którego skutkiem mogą być problemy z mową, snem, nocnym moczeniem, a także orientacją przestrzenną. Przestawianie malucha na prawą rękę może nawet doprowadzić do go stanów nerwicowych! Pamiętaj, że leworęczność to nie wada, czy ułomność. To po prostu cecha dziecka, z którą we współczesnych czasach coraz łatwiej się żyje.
W okresie niemowlęcym obserwuj uważnie maleństwo, bez ingerencji w wybór ręki, którą sięga po zabawki. Gdy jako dwulatek zacznie rysować, pokaż mu, jak ty trzymasz kredkę w prawej ręce, ale jeśli smyk po chwili rysowania przełoży kredkę znów do lewej ręki, pozwól mu po prostu swobodnie się bawić. Zazwyczaj u trzylatków można już stwierdzić z dużą pewnością leworęczność.
Jeśli twój skarbek częściej posługuje się lewa rączką, zadbaj o rozwój jej sprawności. Kup specjalne nożyczki i inne przybory dla dzieci leworęcznych. Gdy maluch zaczyna uczyć się pisać, lepiej, by początkowo posługiwał się ołówkiem. Dopiero później nabądź dla niego specjalny długopis lub pióro. Na rynku dostępnych jest mnóstwo produktów stworzonych specjalnie z myślą o osobach leworęcznych. Można nawet kupić linijkę, w której skala z podziałką rośnie od lewej do prawej strony, by smyk nie zakrywał jej rączką podczas rysowania. W sklepach znajdziesz także specjalne książeczki do nauki pisania dla dzieci leworęcznych. Warto je kupić, by maluch mógł ćwiczyć w domu płynność ruchów i staranność pisma. Niestety system pisania od strony lewej do prawej jest dużo łatwiejszy dla osób praworęcznych. Dlatego im bardziej pomożesz smykowi, gdy będzie pisał swoje pierwsze literki, tym mniej stresów szkolnych przeżyje twój szkrab.
Przedszkolne kłopoty
Leworęczny maluszek może mieć problemy z właściwym ułożeniem ręki podczas pisania lub rysowania. Zwróć uwagę na to, w jaki sposób trzyma kredkę – czy nie przekrzywia za bardzo rączki? Porozmawiaj też o leworęczności dziecka z jego wychowawczynią w przedszkolu. Najlepsza dla smyka sytuacja to taka, gdy zarówno w domu, jak i w grupie rówieśniczej w przedszkolu może swobodnie posługiwać się lewa ręką. Zdarza się jednak, że dziecko, które źle się czuje w przedszkolu i trudno mu zaaklimatyzować się w grupie, stara się dopasować do innych dzieci i posługuje się wtedy prawą rączką. Natomiast po powrocie do domu znów używa rączki lewej. Takie zmiany są dla dziecka niekorzystne. Jeśli będą się utrzymywać przez dłuższy czas, skontaktuj się z dziecięcym psychologiem.